Ung thư da là một loại ung thư thường gặp nhất, nhiều hơn tất cả các loại ung thư khác cộng lại. Với thực trạng về môi trường và cách sinh hoạt cá nhân như hiện nay, ung thư da thật sự là một vấn đề rất đáng lo ngại - một trong những ‘’ căn bệnh tử thần’’ vì những tính chất sinh học phức tạp xuất hiện ở cả nam giới và nữ giới không phân biệt tuổi tác. 1. Tìm hiểu về da Da là cơ quan của hệ bài tiết, có nhiệm vụ bao bọc cơ thể, che chở cơ thể khỏi sự tác động, sự ảnh hưởng không có lợi của môi trường bên ngoài đối với cơ thể. Da người có cấu tạo gồm ba lớp: Lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da.Phần biểu bì bao gổm 3 loại tế bào: Trên bề mặt là các tế bào sừng, được biết đến như phần tế bào có vảy. Ở bên dưới các tế bào có vảy là các tế bào tròn được gọi là các tế bào đáy (tế bào nền). Nằm giữa các tế bào đáy là các tế bào hắc tố. Các tế bào hắc tố là các tế bào tạo ra màu sắc và hắc tố của da. Chính các tế bào này tạo nên sự đa dạng trong màu sắc của làn da. Các chức năng của da : Bảo vệ cơ thể giữa nội môi và ngoại môi Điều hòa nhiệt độ thân nhiệt Bài tiết độc tố thông qua tuyến mồ hôi Chuyển hóa cân bằng các chất trong cơ thể 2. Nguyên nhân gây ung thư da Bình thường các tế bào da phát triển theo một trình tự tổ chức rất chặt chẽ trong biểu bì. Những tế bào mới còn non đẩy những tế bào trưởng thành lên bề mặt da. Khi các tế bào lên đến lớp trên cùng, chúng chết đi và bị tróc ra. Ung thư da là kết quả của sự phát triển bất thường của các tế bào da do da bị tổn thương bởi tia cực tím. Đây là một loại sóng ánh sáng phát ra từ ánh sáng mặt trời và thường được sử dụng trong các kỹ thuật làm sạm da (giường tắm nắng nhân tạo,…). Tia cực tím có thể xuyên qua da và làm tổn thương các tế bào. Có 2 loại tia cực tím là A (UVA) và B (UVB). Tia UVA xuyên qua da sâu hơn tia UVB, do vậy sau một thời gian phơi nhiễm tia này, khả năng chống ung thư của da bạn sẽ bị suy yếu. Tia UVB, do xuyên qua da kém hơn, nên thường gây bỏng nắng và chịu trách nhiệm cho các ung thư lớp nông – ung thư tế bào sừng hoặc tế bào đáy. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc nhiều và thường xuyên với ánh sáng nhân tạo ( đèn sân khấu, đèn ngủ,...) cũng là một trong những nguyên nhân tăng khả năng phát triển ung thư da. Việc tiếp xúc với các chất hóa học độc hại như : than, nhựa đường, không khí ô nhiễm nặng nề, các chất kem trộn không đảm bảo trong mỹ phẩm ... cũng khiến da mất đi lớp bảo vệ và tổn thương nghiêm trọng. Tuy nhiên sự phơi nhiễm với ánh sáng mặt trời thường xuyên không giải thích được một số trường hợp ung thư các vùng da ít tiếp xúc với ánh sáng( lòng bàn chân). Di truyền và gia đình cũng đóng một vai trò không nhỏ. 3. Triệu chứng ung thư da Ngoài việc kiểm tra da hàng năm do bác sĩ thực hiện, sử dụng quy trình để tìm các đặc điểm da bất thường trên cơ thể : Không đối xứng:Một triệu chứng cảnh báo liên quan đến ung thư da là sự không đối xứng của các vết nốt ruồi. Nếu bạn nhận thấy một nốt ruồi có hình dạng không đều, nên đến với bác sĩ để kiểm tra Viền ngoài: Kiểm tra viền ngoài của những vết nốt ruồi bạn nghi ngờ. Nếu viền ngoài của chúng mịn màng và đều, có khả năng chúng không phải là ung thư. Tuy nhiên, nếu chúng có viền răng cưa hoặc không đồng đều, có thể cần phải kiểm tra thêm. Màu: Một nốt ruồi khỏe mạnh chỉ có một màu. Vì vậy, nếu nốt ruồi của bạn có màu đen trộn với màu nâu trong đó, khả năng bị ung thư sẽ cao hơn. Đường kính: Nếu nốt ruồi rộng khoảng 6mm hoặc hơn thì khuyên bạn nên đi kiểm tra khả năng gây ung thư của chúng. Độ nổi:Một điều cần xem xét là độ nổi của nốt ruồi. Một nốt ruồi bị nâng lên hoặc nốt ruồi phát triển nhanh chóng về bề nổi có thể dẫn tới ung thư. Ngoài tất cả các triệu chứng quan trọng của ung thư da bạn cần phải nhớ, có một số dấu hiệu cảnh báo thông thường bạn cũng sẽ cần phải tìm hiểu để phát hiện sớm: Tăng trưởng đột ngột: Bất cứ khi nào bạn thấy bất thường trên da của bạn hoặc tăng trưởng đột ngột, điều quan trọng là nhờ bác sĩ kiểm tra. Nốt ruồi trong hoặc ngả màu ngà:Nếu bạn tìm thấy một nốt ruồi bất thường hoặc sự thay đổi trên da của bạn hoặc một nốt ruồi màu ngà hoặc trong, bạn nên gặp bác sĩ của bạn. Phát ban không bình thường:Nếu bạn bị phát ban không thuyên giảm hoặc không do dị ứng, bạn nên gặp bác sĩ của bạn. Nốt ruồi phát triển và đau đớn: Nếu bạn có một vết màu trên da hoặc nốt ruồi bị đau, ngứa, bị sần, chảy máu hoặc liên tục phát triển, bạn nên gặp bác sĩ ngay. Lưu ý : Nếu bạn nhận thấy bất cứ một biểu hiện không bình thường nào trên da mà nó không mất đi trong vòng một tháng, bạn nên đến bác sỹ để kiểm tra. Tuy nhiên đó có thể là các trạng thái khác xuất hiện trên da mà không phải là ưng thư đặc biệt là ở những người lớn tuổi. 4. Phương pháp phòng tránh bệnh ung thư da Giờ đây, cùng với sự tiên tiến của khoa học – kĩ thuậ trong y tế, ung thư da đã trở thành căn bệnh ung thư dễ chữa nhất số tất cả những bệnh ung thư khác nhưng chúng ta vẫn không thể coi nhẹ vấn đề này được. Dưới đây là một số những lời khuyên để đảm bảo cho làn da của bạn luôn tươi tắn và mạnh khỏe: - Tập có thói quen sinh hoạt tốt, lối sống lành mạnh, bỏ thuốc và hạn chế uống rượu bia - Tăng cường tập luyện thể dục thể thao, hoạt động thể chất. - Tránh phơi nắng trong thời gian dài, tia tử ngoại cũng có thể dẫn tới ung thư da. Tia UV của ánh nắng mặt trời có thể phá hủy làn da của bạn. Cách tốt nhất để phòng tránh ung thư da là hạn chế tiếp xúc ánh nắng mặt trời. Trẻ em khi tắm nắng cần tránh ánh nắng gay gắt, nhất là trong khoảng thời gian từ 10 – 16h. Những ngày nắng nóng nên uống nhiều nước, khi phải làm việc ngoài trời cần đội nón mũ rộng vành, mặc quần áo dài tay, đeo kính râm để chống nắng, nên sử dụng kem chống nắng.của bạn luôn tươi tắn và khỏe mạnh - Có trạng thái tâm lý tối để đối mặt với áp lực, kết hợp giữa làm việc và nghỉ ngơi, tránh lao động quá sức. - Không nên ăn những đồ ăn đã bị hỏng, nên ăn những đồ ăn tươi và sạch, tránh bệnh phát sinh từ việc ăn uống. - Không nên ăn nhiều đồ ăn mặn, cay, không nên ăn đồ ăn quá nóng, quá lạnh, hết hạn sử dụng và bị hỏng. - Tránh tiếp xúc với những đồ có chất hoá học như hắc ín và nhựa đường vì những chất này rất có khả năng dẫn đến ung thư. - Kiểm tra toàn thân và đến gặp bác sỹ nếu bạn thấy có những nốt đỏ khác thường. Kiểm tra trước gương sẽ giúp bạn phát hiện khi có sự thay đổi khác thường về da. Đến gặp bác sỹ nếu bạn nhận thấy những nốt ruồi, mụn cóc khác lạ trên da.
