HIV là gì? Quyền và nghĩa vụ của những người nhiễm HIV ra sao?

HIV là một căn bệnh rất nguy hiểm đối với người, đã tồn tại và cướp đi tính mạng của rất nhiều người trong nhiều thập kỷ qua. Vậy HIV là gì? Pháp luật quy định thế nào về quyền và nghĩa vụ của người nhiễm HIV. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. HIV là gì?

Theo Điều 2, Khoản 1 của Luật Phòng chống nhiễm vi rút gây ra Hội chứng suy giảm miễn dịch ở người:
"HIV là viết tắt của "Human Immunodeficiency Virus" trong tiếng Anh, đây là một loại vi rút gây suy giảm miễn dịch ở con người, gây sự suy yếu của hệ thống miễn dịch, làm giảm khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.
HIV thuộc nhóm Retrovirus và khi xâm nhập vào cơ thể con người, nó tấn công và phá hủy các tế bào, gây suy giảm hệ thống miễn dịch của con người. Do đó, cơ thể trở nên yếu đuối và không thể đối phó với các bệnh khác, cũng như tăng nguy cơ mắc các loại ung thư.

2. Nguyên nhân và hậu quả dẫn đến lây nhiễm HIV

HIV là một căn bệnh đe dọa tính mạng của con người và có ba đường lây nhiễm chính. Dưới đây là chi tiết về một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến lây nhiễm HIV:

2.1. Lây nhiễm qua đường máu
Lây nhiễm qua đường máu là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiễm HIV. Điều này xảy ra khi có tiếp xúc giữa các dụng cụ sắc nhọn chung, chẳng hạn như dao cạo, kim (sử dụng trong châm cứu, xăm lông mày, hoặc xăm hình trên cơ thể) hoặc các ống tiêm ma túy với da hoặc mạch máu của người khác, đặc biệt là khi chúng xâm nhập sâu vào cơ thể, dẫn đến lây nhiễm virus HIV.

Các vết thương hoặc tổn thương da của người không nhiễm HIV có thể lây nhiễm HIV khi tiếp xúc với máu của người nhiễm HIV hoặc trong trường hợp cấy ghép mô tạng, truyền máu mà không được sàng lọc nghiêm ngặt. Sự sử dụng không đúng cách và việc tiệt khuẩn không đúng cách của dụng cụ y tế cũng có thể tăng nguy cơ lây nhiễm HIV giữa các người.
Tuy nhiên, không có khả năng lây nhiễm HIV thông qua côn trùng, ví dụ như muỗi cắn.

2.2. Truyền từ mẹ sang con
Nếu không áp dụng biện pháp phòng ngừa, xác suất mẹ mang thai bị nhiễm HIV truyền sang con là khoảng 20-30%. Quá trình này xảy ra trong ba giai đoạn chính: khi mẹ mang thai, trong quá trình sinh, và qua việc cho con bú mẹ, khi máu và chất dịch của mẹ có thể chứa virus HIV.

​

2.3. Lây nhiễm qua quan hệ tình dục
Trong những năm gần đây, tỷ lệ lây nhiễm HIV thông qua quan hệ tình dục không an toàn đã tăng lên và chiếm tỷ lệ cao hơn so với lây qua đường máu. Quan hệ tình dục qua đường âm đạo và hậu môn mà không sử dụng biện pháp an toàn có nguy cơ lây nhiễm, với xác suất ước tính từ 1% trong mỗi quan hệ.

Khi một người nhiễm HIV không được phát hiện và điều trị kịp thời, virus HIV sẽ gây suy giảm hệ miễn dịch của cơ thể. Các triệu chứng bao gồm sốt, viêm phổi, khó thở, tiêu chảy, nôn mửa thường xuyên và kéo dài, mụn và kích ứng da, cũng như sự xuất hiện của các vết đỏ trên da. Nếu không chữa trị kịp thời và không áp dụng phòng ngừa đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành AIDS theo thời gian.

3. Dấu hiệu nhận biết người nhiễm HIV

Khi bị lây nhiễm HIV, trong vòng 1 đến 2 tháng, cơ thể con người thường bắt đầu phát triển các triệu chứng cấp tính. Tuy nhiên, cũng có trường hợp người nhiễm HIV không có bất kỳ triệu chứng đáng kể nào. Dưới đây là mô tả về giai đoạn phát triển và nhận biết của virus HIV:

3.1. Giai đoạn cấp tính
Trong giai đoạn này, người nhiễm HIV có thể trải qua các triệu chứng như cảm lạnh, đau đầu, đau họng, phát ban, tiêu chảy, nôn mửa, và những triệu chứng không đặc biệt. Khi tiến hành xét nghiệm HIV, kết quả có thể cho thấy âm tính và cơ thể người bệnh có thể có trạng thái bình thường hoàn toàn. Do đó, giai đoạn này có thể gây nguy cơ lây nhiễm HIV thông qua quan hệ tình dục không an toàn.

3.2. Giai đoạn mãn tính
Trong giai đoạn mãn tính, xét nghiệm HIV thường cho kết quả dương tính, nhưng không có triệu chứng đáng kể. Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là sưng hạch bạch huyết. Giai đoạn này có thể kéo dài vài năm, phụ thuộc vào sự tác động của hệ miễn dịch trong cơ thể và việc áp dụng điều trị đúng đắn và kịp thời.

3.3. Giai đoạn chuyển thành AIDS
Giai đoạn cuối của HIV là khi bệnh chuyển thành AIDS. Lúc này, hệ miễn dịch trong cơ thể bị suy giảm mạnh mẽ, cơ thể trở nên yếu đuối hơn, và có nguy cơ cao phát triển các loại bệnh ung thư do hệ miễn dịch suy yếu. Trong giai đoạn này, tỷ lệ tử vong ở người bệnh rất cao.

>>> Xem thêm: Phiền phức khi bỏ Sổ hộ khẩu giấy 2023: Có bắt buộc phải làm giấy xác nhận cư trú khi đi công chứng?

4. Quyền và nghĩa vụ của người nhiễm HIV

Luật Phòng chống nhiễm virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) quy định rất cụ thể về quyền và nghĩa vụ của người nhiễm HIV như sau:
4.1. Quyền của người nhiễm HIV
Theo Khoản 1, Điều 4 của Luật Phòng chống nhiễm virus gây ra suy giảm miễn dịch, người nhiễm HIV được đảm bảo 5 quyền cơ bản:
+ Quyền sống hòa nhập với cộng đồng và xã hội;
+ Quyền được điều trị và chăm sóc sức khỏe;
+ Quyền học văn hóa, học nghề, và làm việc;
+ Quyền được giữ bí mật riêng tư về thông tin liên quan đến HIV/AIDS;
+ Quyền từ chối khám bệnh và chữa bệnh khi đang ở giai đoạn cuối của bệnh AIDS.

4.2. Nghĩa vụ của người nhiễm HIV
Theo Khoản 2, Điều 4, Luật Phòng chống nhiễm virus gây ra suy giảm miễn dịch ở người, người nhiễm HIV có 3 nghĩa vụ cơ bản:
+ Thực hiện các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm HIV cho người khác;
+ Thông báo kịp thời kết quả xét nghiệm HIV dương tính của mình cho vợ, chồng, người đang dự định kết hôn, và người chung sống giống như một mối quan hệ hôn nhân;
+ Tuân theo các quy định về điều trị HIV khi tham gia vào việc sử dụng thuốc kháng HIV.

​

5. Kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV và hình phạt áp dụng

Chính phủ đã ban hành Nghị định 117/2020/NĐ-CP để quy định về các mức xử phạt đối với các hành vi kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV. Dưới đây là các mức phạt áp dụng:
- Phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng đối với các hành vi sau đây:

+ Yêu cầu xét nghiệm HIV hoặc yêu cầu xuất trình kết quả xét nghiệm HIV đối với học sinh, sinh viên, học viên hoặc người đến xin học;
+ Cản trở học sinh, sinh viên, học viên tham gia hoạt động hoặc sử dụng dịch vụ của cơ sở giáo dục vì lý do nhiễm HIV hoặc thành viên trong gia đình có người nhiễm HIV;
+ Cản trở tiếp nhận các đối tượng bảo trợ xã hội vào cơ sở bảo trợ xã hội vì lý do nhiễm HIV;
+ Từ chối mai táng hoặc hỏa táng người chết vì lý do liên quan đến HIV/AIDS.

- Phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng đối với các hành vi sau đây:

+ Yêu cầu xét nghiệm HIV hoặc yêu cầu xuất trình kết quả xét nghiệm HIV đối với người lao động dự tuyển, từ chối tuyển dụng vì lý do người lao động dự tuyển nhiễm HIV, trừ trường hợp nghề nghiệp cụ thể yêu cầu xét nghiệm HIV trước khi tuyển dụng theo quy định của Chính phủ;
+ Từ chối tiếp nhận học sinh, sinh viên, học viên vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Từ chối tiếp nhận các đối tượng bảo trợ xã hội vào cơ sở bảo trợ xã hội vì lý do nhiễm HIV;
+ Cha mẹ bỏ rơi con chưa thành niên nhiễm HIV; người giám hộ bỏ rơi người được giám hộ nhiễm HIV;
+ Tách biệt, hạn chế hoặc cấm học sinh, sinh viên, học viên tham gia vào các hoạt động và dịch vụ của cơ sở vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Phân biệt đối xử trong việc chăm sóc và điều trị người nhiễm HIV;
+ Bố trí công việc không phù hợp với tình trạng sức khỏe và trình độ chuyên môn của người lao động nhiễm HIV.

- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với các hành vi sau đây:

+ Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, hoặc gây khó khăn trong quá trình làm việc của người lao động vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Ép buộc người lao động còn đủ sức khỏe chuyển công việc mà họ đang thực hiện vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Từ chối tăng lương, thăng chức hoặc không đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Kỷ luật, đuổi học học sinh, sinh viên, học viên vì lý do họ nhiễm HIV;
+ Sử dụng hình ảnh và thông điệp truyền thông có tính chất kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và thành viên trong gia đình họ.

Như vậy, trên đây là giải đáp của chúng tôi về vấn đề "HIV là gì? Quyền và nghĩa vụ của những người nhiễm HIV ra sao?". Ngoài ra, nếu như bạn có thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và Sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:

MIỄN PHÍ DỊCH VỤ CÔNG CHỨNG TẠI NHÀ

Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội

Hotline : 0966.22.7979 – 0935.669.669

Email: ccnguyenhue165@gmail.com​