Toàn quốc HƯỚNG DẪN CHI TIẾT QUY TRÌNH HÒA GIẢI TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG HOÁN ĐỔI ĐẤT

Trong thực tiễn giao dịch dân sự liên quan đến quyền sử dụng đất, hợp đồng hoán đổi đất ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng này đôi khi gặp phải những xung đột dẫn đến tranh chấp. Một trong những phương thức được pháp luật khuyến nghị nhằm giải quyết các mâu thuẫn đó là hòa giải tại cơ sở, cụ thể là Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã, nơi có thửa đất đang tranh chấp. Trước hết, cần làm rõ rằng tranh chấp từ hợp đồng hoán đổi đất là tranh chấp dân sự về hợp đồng, không phải tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất. Theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, chỉ những tranh chấp xác định quyền sử dụng đất mới bắt buộc phải trải qua thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện. Do đó, đối với tranh chấp hợp đồng hoán đổi đất, việc tiến hành hòa giải tại cơ sở là không bắt buộc, nhưng lại được pháp luật khuyến khích để các bên tự giải quyết mâu thuẫn một cách nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và duy trì quan hệ tốt đẹp.

Nếu các bên quyết định thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã, thủ tục được quy định chi tiết tại khoản 1 Điều 105 Nghị định 102/2024/NĐ-CP và thường được triển khai theo bốn bước cơ bản. Bước đầu tiên là tiếp nhận và thông báo thụ lý đơn. UBND cấp xã, sau khi nhận đơn yêu cầu hòa giải, có nghĩa vụ gửi thông báo bằng văn bản đến các bên tham gia và Văn phòng đăng ký đất đai trong vòng ba ngày làm việc. Trường hợp không thụ lý, UBND phải lập văn bản nêu rõ lý do từ chối. Bước thứ hai là thẩm tra và xác minh. UBND sẽ tiến hành rà soát nguyên nhân tranh chấp, đồng thời thu thập tất cả các giấy tờ, tài liệu liên quan mà các bên cung cấp, bao gồm nguồn gốc, quá trình sử dụng và hiện trạng đất.

Bước thứ ba là thành lập Hội đồng hòa giải. Hội đồng này được lập theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai, bao gồm các thành viên theo chức danh và có thể mời thêm đại diện cộng đồng dân cư, người có uy tín, công chức Tư pháp – hộ tịch và các đại diện của tổ chức đoàn thể xã hội như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ… nhằm đảm bảo tính khách quan và minh bạch trong quá trình hòa giải. Bước cuối cùng là tổ chức cuộc họp hòa giải. Cuộc họp này yêu cầu sự có mặt đầy đủ của các bên tranh chấp, tất cả thành viên Hội đồng hòa giải và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Nếu một bên vắng mặt lần thứ hai mà không có lý do chính đáng, buổi hòa giải được coi là không thành.

Trong trường hợp hòa giải tại UBND cấp xã không đạt kết quả hoặc các bên không muốn thực hiện thủ tục hòa giải tại cơ sở, pháp luật cho phép các bên trực tiếp khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết tranh chấp. Đây là quyền pháp lý bảo đảm các bên vẫn có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, đồng thời thể hiện tính linh hoạt và phù hợp với thực tiễn trong xử lý tranh chấp hợp đồng hoán đổi đất. Long Phan PMT cam kết cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, nhanh chóng và hiệu quả, giúp Quý khách hàng giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan một cách thuận lợi và đúng quy định. Liên hệ ngay hotline 1900636387 để được tư vấn miễn phí.