Viêm cột sống dính khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm cột sống dính khớp là một trong những bệnh lý xương khớp mạn tính phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến cột sống và khớp lớn trong cơ thể. Bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như biến dạng cột sống, dính khớp và tàn phế nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Vậy viêm cột sống dính khớp là gì, nguyên nhân do đâu và làm thế nào để điều trị hiệu quả?

Viêm cột sống dính khớp là gì?
Viêm cột sống dính khớp (Ankylosing Spondylitis – AS) là một bệnh viêm mạn tính, chủ yếu ảnh hưởng đến cột sống, khớp chậu và đôi khi lan sang các khớp lớn khác như khớp háng, khớp gối, vai. Đặc trưng của bệnh là tình trạng viêm kéo dài, dẫn đến đau, cứng khớp và lâu dần có thể gây dính khớp, cong vẹo cột sống.

Điểm đặc biệt của viêm cột sống dính khớp là bệnh thường khởi phát ở người trẻ tuổi (15–35 tuổi), nam giới có nguy cơ cao gấp 2–3 lần so với nữ. Đây là bệnh mạn tính, hiện chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát bằng thuốc, tập luyện và chế độ sinh hoạt hợp lý.

Nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp
Đến nay, y học vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy viêm cột sống dính khớp có liên quan đến nhiều yếu tố:

• Di truyền: Khoảng 90% bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có mang gen HLA-B27.
  
  
• Hệ miễn dịch rối loạn: Cơ thể có thể tự tấn công vào chính mô liên kết, gây viêm tại cột sống và khớp.
  
  
• Yếu tố môi trường: Nhiễm trùng đường ruột, tiết niệu hoặc hô hấp có thể kích hoạt phản ứng viêm.
  
  
• Giới tính và độ tuổi: Nam giới trẻ tuổi dễ mắc hơn nữ giới.
  

Triệu chứng của viêm cột sống dính khớp
Người bệnh thường khó phát hiện sớm vì các dấu hiệu dễ nhầm lẫn với đau lưng thông thường. Một số triệu chứng điển hình gồm:

1. Đau lưng và cứng khớp

• Đau âm ỉ vùng thắt lưng hoặc hông, thường kéo dài trên 3 tháng.
  
  
• Đau tăng về đêm và sáng sớm, kèm cứng khớp khi mới ngủ dậy.
  
  
• Vận động nhẹ hoặc tập thể dục có thể giúp giảm đau.
  

2. Đau và viêm ở các khớp khác
Ngoài cột sống, bệnh có thể ảnh hưởng đến khớp vai, khớp gối, khớp háng, gây đau, sưng và hạn chế vận động.

3. Giảm khả năng vận động cột sống
Cột sống mất dần độ linh hoạt, lưng cong gù về phía trước. Một số trường hợp nặng có thể bị dính khớp hoàn toàn, gây tàn phế.

4. Triệu chứng ngoài xương khớp

• Viêm màng bồ đào, gây đỏ mắt, đau mắt và nhìn mờ.
  
  
• Tổn thương tim mạch như viêm động mạch chủ.
  
  
• Rối loạn tiêu hóa do viêm ruột.
  

Viêm cột sống dính khớp có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Dính cứng cột sống, mất khả năng vận động.
  
  
• Biến dạng cột sống (gù lưng, hạn chế tầm nhìn).
  
  
• Loãng xương, gãy xương dễ dàng.
  
  
• Ảnh hưởng đến tim, phổi và mắt, thậm chí đe dọa tính mạng.
  

Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm có vai trò rất quan trọng trong việc ngăn chặn biến chứng.

Chẩn đoán viêm cột sống dính khớp
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào:

• Khám lâm sàng: kiểm tra độ cứng, khả năng vận động của cột sống.
  
  
• Chụp X-quang, MRI: phát hiện viêm và tổn thương khớp cùng chậu.
  
  
• Xét nghiệm máu: tìm dấu ấn gen HLA-B27 hoặc các chỉ số viêm.
  

Phương pháp điều trị viêm cột sống dính khớp
Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nhưng điều trị nhằm mục tiêu kiểm soát viêm, giảm đau và duy trì chức năng vận động.

1. Sử dụng thuốc

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): giảm đau, giảm cứng khớp.
  
  
• Thuốc sinh học (Anti-TNF, Anti-IL-17): kiểm soát viêm hiệu quả trong trường hợp nặng.
  
  
• Thuốc giảm đau và giãn cơ: hỗ trợ làm giảm triệu chứng.
  

2. Vật lý trị liệu và luyện tập

• Các bài tập giãn cơ, kéo giãn cột sống giúp duy trì độ dẻo dai.
  
  
• Tập bơi, yoga hoặc đi bộ nhẹ nhàng rất có lợi cho người bệnh.
  

3. Thay đổi lối sống

• Ngủ đúng tư thế, chọn nệm cứng vừa phải.
  
  
• Duy trì cân nặng hợp lý để tránh áp lực lên cột sống.
  
  
• Tránh hút thuốc, hạn chế bia rượu.
  

4. Phẫu thuật
Trong một số trường hợp nặng, khi cột sống biến dạng hoặc khớp háng tổn thương nặng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật thay khớp hoặc chỉnh hình cột sống.

Cách phòng ngừa viêm cột sống dính khớp tiến triển nặng

• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường.
  
  
• Tập thể dục đều đặn, chú trọng các bài tập kéo giãn và giữ thẳng cột sống.
  
  
• Ăn uống cân bằng, tăng cường thực phẩm giàu canxi và omega-3.
  
  
• Ngủ đủ giấc, giữ tư thế đúng khi làm việc và nghỉ ngơi.
  

Kết luận
Qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ viêm cột sống dính khớp là gì, nguyên nhân, triệu chứng cũng như các phương pháp điều trị. Đây là bệnh lý mạn tính nguy hiểm, cần được phát hiện và điều trị sớm để hạn chế biến chứng. Người bệnh nên duy trì chế độ sống khoa học, kết hợp điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát tốt bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.